دیوارهای سبز یا گرین وال که امروزه تحت عنوان دیوارهای زنده نیز شناخته میشوند یکی از زیباترین و جذابترین عناصر معماری به شمار میآیند. همانطور که از نام این دیوارها مشخص است، دیوارهای سبز در واقع دیوارهایی پوشیده شده از گیاهان هستند که در انواع گوناگونی طراحی و ساخته میشوند.
گرین وال علاوه‌بر جلوۀ زیبایی که به ساختمان و فضای اطراف میدهند و به نوعی باعث ایجاد احساسی خوشایند برای افراد میشوند، در سلامت کلی ساختمان و ساکنان آن نیز نقش بسزایی دارند. از این رو دیوارهای سبز یکی از بهترین زیر مجموعههای معماری سبز هستند که در راستای تحقق هدف معماری سبز یعنی حفاظت و استفاده بهینه از انرژی و همچنین کاهش اثرات مخرب ساختمانها بر محیط زیست اطرافشان بسیار موفق عمل کردهاند.
تاریخچه گرین وال
انسان از قدیم‌الایام به دنبال تلفیق طبیعت با محیط زندگی خود بوده است، از این رو ترکیب معماری با طبیعت و گیاهان ایده جدیدی نیست و ریش ه در عصر نیاکان ما دارد. جالب است بدانید که دیوارهای سبز که امروزه یکی از عناصر نوین معماری به شمار میآیند، قدمتی چندین ساله دارند، برای مثال با مطالعه معماری باستانی متوجه میشویم که یکی از ابتداییترین دیوارهای سبز، دیوارهای شیبدار نانا زیگورات میباشند که حدود 2100 سال قبل از میلاد ساخته شدهاند.
همچنین در عصر رنسانس، در فرانسه و ایتالیا نیز گونه‌هایی از دیوارهای سبز وجود داشتند که بیشتر توسط دولت و در ساختمانهای عمومی شکل می‌گرفتند و استفاده از این نوع دیوارها برای ساختمانهای شخصی کمی نامعقول به نظر میرسید. اما این روال به مرور زمان و با گسترش آگاهی و سطح فرهنگ دستخوش تغییرات شد و سرانجام پروژه سیستم معماری با پوشش گیاهی، اولین بار در سال 1938 توسط استنلی هارت وایت، یکی از اساتید برجسته دانشگاه ایلینویز به ثبت رسانده شد.
متاسفانه اختراع وایت نتوانست فراتر از چند نمونه اولیه پیشرفت کند، از این رو یک گیاه شناس فرانسوی به نام پاتریک بلان، در کنار معمار آدرین فاینسیلبر و مهندس پیتر رایس قدم در این راه گذاشتند و سرانجام موفق شدند در سال 1986 پروژه دیوار سبز را در پاریس به اجرا برسانند.
بدین ترتیب ایدۀ استفاده از دیوارهای سبز برای ساختمانهای خصوصی و منازل نیز نهادینه شد و به سرعت توانست طرفداران زیادی را به خود جذب کند.
انواع گرین وال
به طور کلی دیوارهای سبز در دو دستۀ اصلی جای میگیرند.
☑️ گرین وال کابلی
قطعاً تابحال به گیاهان بالاروندهای که بر سطح تنۀ درختان یا سطح دیوارها و یا حفاظ بالکنها قرار گرفتهاند برخورد کردهاید. پوشش گیاهی ساخته شده از این نوع گیاهان در واقع نوعی دیوار سبز کابلی میباشد. به بیان سادهتر در دیوارهای سبز کابلی، هیچ زیرساختی برای قرار دادن گیاه در آن وجود ندارد و تنها یک تکیه گاه که گاهاً از جنس میل‌گرد میباشد، برای اتصال گیاه و فراهم کردن شرایط برای روند صعودی آن در نظر گرفته میشود و به همین دلیل از دیوارهای سبز کابلی معمولاً در نمای بیرونی ساختمانها استفاده میشود.
از آنجاکه دیوارهای سبز کابلی در فضای بیرونی قرار میگیرند؛ توجه به انتخاب نوع گیاه به کار رفته شده در این نوع از دیوارها بسیار حائز اهمیت است چرا که این گیاهان به صورت مستقیم در معرض تغییرات آب و هوایی و نور خورشید قرار خواهند گرفت و بنابراین آگاهی از میزان مقاومت گیاهان مختلف برای داشتن یک دیوار کابلی همیشه سرسبز بسیار کمک کننده خواهد بود.
☑️ گرین وال مدولار
دیوار سبز مدولار (ملقب به دیوار زندگی) دیواری است که دست‌ورزی انسان در آن بیشتر به چشم میخورد و برخلاف دیوار سبز کابلی، مشق شده از دست طبیعت نیست. در دیوارهای سبز مدولار، بستری برای کاشت گیاهان در سطح دیوار در نظر گرفته شده است که این خود یکی از اصلیترین تفاوتهای دیوار مدولار با دیوار کابلی به شمار میآید.
دیگر اینکه برخلاف دیوارهای کابلی، دیوارهای مدولار نیاز به مراقبت بیشتری دارند چرا که گیاهان موجود در این نوع از دیوارهای سبز با زمین و خاک سطح آن ارتباط مستقیمی ندارند و تنها یک بستر محدود برای رشد آنها فراهم شده است. بسترهای در نظر گرفته شده برای گیاهان در دیوار مدولار به طور معمول فلاورباکسهای پیش ساخته و یا جیبهای گیاهی میباشند که به صورت زیرساخت در دیوار جای میگیرند.
مزایای ساخت گرین وال
با توجه به افزایش جمعیت در شهرهای بزرگی مثل تهران، مشکل مساحت خانهها یکی از دغدغههای اصلی معماران و به دنبال آن خریداران میباشد. احتمالاً به خاطر دارید که در گذشتههای نه چندان دور، تقریباً 80 درصد از خانههای آپارتمانی فارغ از مقدار مساحت‌شان دارای قسمتی دلنشین برای زندگی گیاهان بودند که پاسیو نامیده میشد.
متاسفانه با گذشت زمان و افزایش جمعیت و همچنین دخیل بودن شرایط نامساعد اقتصادی، به جهت دسترسی به فضای بیشتر و افزایش ساختمانسازی، این قسمت از منازل به مرور زمان از نقشه ساختمانها حذف شد. اما طولی نکشید که معماری سبز با ارائه دستاوردی تحت عنوان دیوارهای سبز توانست بازهم راهی برای ورود گیاهان در فضای منازل و حتی محیطهای کاری ایجاد کند و بدین ترتیب بدون اشغال کمترین مقدار از مساحت، بار دیگر تلفیق جذاب معماری و گیاهان به رخ کشیده شد. از مزیتهای گرین وال میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
✅ افزایش جذابیت بصری
نصب یک دیوار زنده مملو از گیاهان با طراوت، میتواند محیطی آرامتر و دلپذیرتر را به ارمغان بیاورد. از طرفی دیوارهای سبز در فضای خارج از منزل نیز دارای اثری مشابه هستند و علاوه بر اینکه میتوانند جذابیت محدود یک ساختمان را تا حد زیادی افزایش دهند و آن را چشمنواز سازند، قادر خواهند بود تا در صورت لزوم قسمتهای غیرجذاب یک ساختمان را نیز پوشش دهند.
✅ کنترل دما و کاهش حرارت
بدون شک یکی از مهمترین کاربردهای این باغهای عمودی نقش فوقالعاده پررنگ آنها در کنترل دمای محیط و کاهش حرارت است. گیاهان با توجه به ساختاری که دارند در جذب نور خورشید عملکرد فوقالعادهای را از خود نشان میدهند.
برای مثال فرض کنید که نور خورشید بر یک ساختمان شیشهای تابیده شود؛ در نتیجه مسلماً علاوه بر گرمای جذب شده توسط شیشهها و افزایش دمای فضای داخلی ساختمان، بازتاب فوقالعاده زیادی نیز رخ میدهد و بدین ترتیب اثر گرمای حاصل از نور خورشید چندین برابر میشود، از این رو برای جلوگیری از وقوع چنین بحرانی دیوارهای سبز به عنوان یک معجزه نجات دهنده عمل میکنند.
✅ کاهش هزینهها
در ادامۀ مزیت قبلی، ذکر این نکته خالی از لطف نیست که مطالعات نشان میدهد دیوارهای سبز بیرونی میتوانند دمای سطح را تا 10 درجه سانتی‌گراد کاهش دهند که این خود به معنای کاهش هزینههای تهویه مطبوع در فصل تابستان است.
✅ تصفیه هوا
این یک واقعیت اثبات شده است که کیفیت پایین هوا میتواند منجر به مشکلات متعددی از جمله؛ سوزش چشم، گلودرد، خستگی و مشکلات تنفسی شود. عملکرد دیوارهای سبز به عنوان یک فیلتر طبیعی، یک راه حل عالی برای مبارزه با آلودگی هوا به شمار میرود.
گیاهان گازهای نامطلوب موجود در هوا از قبیل دی اکسید کربن و کربن مونوکسید را جذب میکنند و بدین ترتیب غلظت آنها را در هوای تنفسی به مقدار زیادی کاهش میدهند و بدین ترتیب کیفیت هوا و در نتیجه سلامت عمومی مردم منطقه را بهبود میبخشند. بنابراین استفاده از گرینوال در مناطقی که در معرض گرد و غبار است یک سرمایه گذاری عالی به شمار میرود.
✅ کاهش سر و صدا
این مزیت فوقالعادۀ دیوارهای سبز سبب شده است تا استفاده از آنها علاوه بر منازل در ساختمانهای تجاری و اداری نیز بسیار پرطرفدار باشد. شلوغی و ازدحام جمعیت در شهرها و به دنبال آن سر و صدای ناشی از آنها سبب آشفتگی ذهن و خستگی روح میشود، از این رو استفاده از گرینوالها در فضاهایی که افراد نیازمند سکوت و آرامش هستند یک اقدام فوقالعاده کاربردی و مفید است.
✅ افزایش ارزش بنا
استفاده از یک دیوار سبز خواه‌ناخواه نمای ساختمان را برجسته میکند. امروزه دیوارهای سبز زنده در داخل یا خارج هتلها، رستورانها، فروشگاهها و حتی ساختمانهای مسکونی و اداری سبب منحصر به فرد دیده شدن بنا میشوند و از این رو احتمال افزایش بازدید افراد و در نتیجه رونق کسب‌وکار را فراهم میکنند.
علاوه بر این، دیوارهای سبز یک ابزار بازاریابی فوق العاده به شمار میآیند که میتوانند برای ارتقای چشم‌انداز سازگار با محیط زیست استفاده شوند.
کلام پایانی
بدون شک یکی از زیباترین و جذابترین مشتقات معماری سبز، دیوارهای سبز هستند که از چندین سال قبل به صورت جدی وارد فاز اجرا شد. همانطور که در متن مقاله بررسی شد، گرینوالها هدفی عمیقتر از زیباسازی و جلوه بخشی به سازهها را دنبال میکنند و در واقع در بطن خود دنباله روی هدف اصلی معماری سبز هستند.
در کنار تمامی این تفاسیر، دیوارهای سبز در زمینه مادی و مالی نیز امتیازات ویژهای را برای انتخاب کنندههایشان به ارمغان میآورند و به طرز فوقالعادهای بر ارزش بنا میافزایند. مطالعات انجام شده نشان میدهند که حضور گیاهان در داخل و یا اطراف ساختمانها میتواند ارزش املاک و مستغلات را تا ۲۰ درصد افزایش دهد!
در پایان، چنانچه به تحقیق و بررسی بیشتری در این زمینه نیاز دارید، طراحان و متخصصان ایده سبز آماده راهنمایی و پاسخگویی به سوالات شما عزیزان خواهند بود.
پایان رپورتاژ آگهی
