آندرومدا نام یکی از نزدیک‌ترین کهکشان‌ها به راه شیری و دورترین جرم کیهانی است که در آسمانی صاف و تاریک با چشم غیرمسلح می‌توان به تماشای آن نشست. واقعیت جالبی که درباره این جرم آسمانی زیبا وجود دارد این است که کهکشان آندرومدا به سمت ما در حرکت بوده و در مسیر برخورد با کهکشان راه شیری است؛ اتفاقی که البته میلیاردها سال دیگر رخ خواهد داد، بنابراین فعلا جای نگرانی نیست!
آندرومدا یک کهکشان از نوع مارپیچی مانند راه شیری است و در مرکزش برآمدگی متمرکزی از ماده دیده می‌شود که قرصی از گاز، غبار و ستاره‌ها آن را احاطه کرده است. این کهکشان بین ۲۵۰ میلیارد تا یک تریلیون ستاره دارد، در حالی که تعداد ستاره‌های راه شیری بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد تخمین زده می‌شود. با وجود اینکه تعداد ستاره‌های کهکشان آندرومدا بیشتر از راه شیری است، اما کهکشان خانگی ما جرم بیشتری دارد، چون به نظر می‌رسد دارای ماده تاریک بیشتری باشد.
بازوهای کهکشان‌های مارپیچی و منظومه شمسی
یکی از مشخصات کهکشان‌های مارپیچی، بازوهای آن‌هاست که مملو از ستارگانند. منظومه شمسی نیز در یکی از بازوهای کهکشان راه شیری قرار دارد. جالب است بدانید سامانه خورشیدی ما مانند زمین که به دور خورشید می‌چرخد، به دور کهکشان راه شیری در گردش است که هر دور کامل آن ۲۳۰ میلیون سال طول می‌کشد. این بدان معناست که تمام سیاره‌های منظومه خورشیدی شامل زمین، سیاره مشتری و سایر سیاره‌ها نیز همراه با این سامانه به دور راه شیری می‌چرخند. در ادامه به بررسی برخی مشخصات و شگفتی‌های منظومه شمسی می‌پردازیم.
منظومه شمسی چند سیاره دارد؟
از سال ۱۹۳۰ که پلوتو کشف شد، دانشمندان گمان می‌کردند منظومه شمسی دارای ۹ سیاره است، ولی همه چیز در اواخر دهه ۱۹۹۰ تغییر کرد؛ زمانی که اخترشناسان بحثی را آغاز کردند مبنی بر اینکه آیا پلوتو یا پلوتون واقعا یک سیاره است!
اتحادیه بین‌المللی نجوم در سال ۲۰۰۶ اعلام کرد پلوتو یک سیاره کوتوله است و بدین ترتیب تعداد سیاره‌های منظومه شمسی به عدد ۸ کاهش یافت. با این وجود، از سال ۲۰۱۶ که شواهد ریاضی درباره وجود نهمین سیاره آشکار شد، محققان در پی یافتن یک سیاره احتمالی نهم در سامانه خورشیدی هستند. این سیاره دارای جرمی در حدود ۱۰ برابر جرم زمین و ۵ هزار برابر جرم پلوتو است.
جنس سیاره‌ها از چه ماده ایی تشکیل شده است؟
چهار سیاره نزدیک به خورشید شامل عطارد، زهره، زمین و مریخ، عمدتا سیاره‌هایی زمین‌مانند یا خاکی نام دارند؛ چرا که سطحشان از جنس سنگ است. پلوتو نیز از یک سطح صخره‌ای یخ‌زده پوشیده شده است، ولی گروه‌بندی آن با چهار سیاره زمین‌مانند دیگر انجام نمی‌شود.
چهار سیاره بزرگ بیرونی یعنی مشتری، زحل، اورانوس و نپتون را بعضی اوقات به عنوان سیاره‌های مشتری‌مانند یا گازی می‌شناسند، چون ابعاد آن‌ها در مقایسه با سیاره‌های زمین‌مانند خیلی بزرگ است. این سیاره‌ها اغلب از گازهایی مثل هیدروژن، هلیوم و آمونیاک به جای لایه‌های سنگی تشکیل شده‌اند. اگرچه بنابر اعتقاد اخترشناسان بعضی یا همه آن‌ها ممکن است دارای هسته جامد باشند.
مشتری و زحل به عنوان غول‌های گازی و اورانوس و نپتون نیز تحت عنوان غول‌های یخی شناخته می‌شوند، چرا که اورانوس و نپتون آب بیشتری در اتمسفر و همچنین مولکول‌های منجمد مثل متان، سولفید هیدروژن و فسفین دارند و در شرایط سرد سیاره مانند ابر تبلور می‌یابند.
۱۰ مورد از ترین‌های منظومه شمسی
- سریع‌ترین سیاره منظومه شمسی، عطارد است و آن را تحت عنوان سیاره گریزپا می‌شناسند؛ از این رو در زبان فارسی به عطارد، سیاره تیر هم می‌گویند.
- داغ‌ترین سیاره منظومه شمسی، زهره است. با وجود اینکه عطارد نزدیک‌ترین سیاره به خورشید محسوب می‌شود، ولی گرم‌ترین آن‌ها نیست. زهره به علت اتمسفر غلیظ و همچنین سمی که از ابرهای اسید سولفوریک آن شکل می‌گیرد، بسیار داغ بوده و دمای متوسط در سطح آن ۴۶۵ درجه سانتی‌گراد است.
- سیاره اورانوس با حداقل دمای ۲۲۴- درجه سانتی‌گراد به عنوان سردترین سیاره منظومه شمسی شناخته می‌شود؛ این در حالی است که نپتون دورترین سیاره از خورشید است. اخترشناسان علت چنین امری را دمای داخلی بیشتر نپتون می‌دانند؛ به علاوه سیاره نپتون در قیاس با اورانوس، قادر است متان را بیشتر در خود نگه دارد.
- سیاره زهره دارای طولانی‌ترین روزها در سامانه خورشیدی ماست؛ یک شبانه روز در زهره برابر با ۲۴۳ روز زمینی است.
- سیاره مشتری دارای کوتاه‌ترین روزهاست؛ یک شبانه‌روز در این سیاره تقریبا ۹ ساعت طول می‌کشد.
- کوه المپوس (Olympus) در سیاره سرخ‌فام مریخ با ارتفاعی تقریبا ۲.۵ برابر اورست، بلندترین کوه و قله آتشفشانی سامانه خورشیدی به شمار می‌رود.
- بزرگ‌ترین سیاره منظومه شمسی، مشتری است و از این رو نام پادشاه خدایان رومی یعنی ژوپیتر (Jupiter) بر آن نهاده‌اند.
- سیاره عطارد کوچکترین سیاره منظومه شمسی محسوب می‌شود.
- سیاره زحل با چگالی کمتر از آب را به عنوان سبک‌ترین سیاره سامانه خورشیدی می‌شناسند؛ یعنی اگر بتوان آن را در استخری بسیار عظیم قرار داد، روی آب شناور می‌شود.
- بزرگ‌ترین طوفان منظومه شمسی در سیاره مشتری رخ می‌دهد. این طوفان بزرگ مشهور به لکه سرخ بزرگ ۱/۵ تا ۳ برابر زمین است!
جمع بندی بهترین سایت خبری فضایی ایران
وبسایت دفتر مطالعاتی اسپاش که در حوزه صنعت فضا و نجوم فعال است به طور روزانه اخبار، مقالات و مطالب ترویجی متنوعی را منتشر می‌کند و در اختیار شما مخاطبان عزیز قرار می‌دهد. این دفتر فعالیت‌های مختلف دیگری را نیز انجام می‌دهد که از جمله آن‌ها می‌توان به برگزاری دوره‌های آموزشی و ایجاد فرصت گذراندن کارآموزی در حوزه نویسندگی فضا و نجوم وفعالیت‌های پژوهشی در این عرصه اشاره کرد.
مفتخریم که همه شما علاقمندان به کیهان و شگفتی‌های آن و همچنین فناوری‌های روز فضایی می‌توانید با مراجعه به وبسایت اسپاش با تارنمای espash.ir، اطلاعات روز فضا و نجوم را به دست آورده و در صورت علاقه و توانمندی لازم، به همکاری با خبرگزاری اسپاش نیز بپردازید.
