احتکار لوازم یدکی کیا و هیوندای، عامل گرانی!

در سال های اخیر، بازار لوازم یدکی خودروهای خارجی، به ویژه بازار لوازم یدکی کیا و هیوندای، با نوسانات قیمتی شدیدی مواجه بوده است. این افزایش قیمت ها، که در برخی موارد به بیش از دو برابر نیز رسیده است، موجب نارضایتی مالکان این خودروها شده است. به باور بسیاری از کارشناسان، یکی از عوامل اصلی این افزایش قیمت ها، احتکار لوازم یدکی توسط برخی افراد و شرکت ها می باشد. اما به راستی فارغ از محدودیت های موجود در واردات و انحصار در آن، تاثیر احتکار بر بازار چه اندازه است؟ اصلا احتکار و حکم آن چیست؟ چرا واحدهای نظارتی دیر اقدام می کنند؟ راهکارهای مقابله با آن چیست؟ برای پاسخ به این سوالات قصد داریم به بررسی موضوع احتکار و تاثیر آن بر بازار لوازم یدکی خودروها بپردازیم؛ لذا ابتدا توجه شما را به جدیدترین خبر احتکار لوازم یدکی در ایران جلب می نماییم و سپس در ادامه به موضوع هایی که ذکر شد خواهیم پرداخت.

کشف و پلمپ بزرگترین انبار احتکار لوازم یدکی ماشین در همدان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما استان همدان، این انبار پس از رصد دستگاه‌ های اطلاعاتی و امنیتی شناسایی و با ورود گشت‌ های مشترک تعزیرات و بازرسان سازمان صمت پلمپ و پرونده در یکی از شعب سازمان تعزیرات حکومتی در حال رسیدگی است.

مدیرکل تعزیرات حکومتی استان همدان گفت: در این انبار ۴۵۵ هزار قطعه انواع لوازم یدکی ماشین‌ های سواری به ارزش 40  میلیارد ریال احتکار شده بود.

مرضیه یونسی با بیان اینکه هیچ کدام از اقلام موجودی این انبار در سامانه جامع انبار‌ها ثبت نشده بود افزود: همچنین اجناس و لوازم یدکی فروخته شده در سامانه جامع تجارت هم ثبت نشده بود و لذا تخلف را محرز و را به پرداخت 167 میلیارد و 918 میلیون ریال جریمه نقدی محکوم کرد.

منبع

تعریف احتکار و حکم آن در قانون و شرع

احتکار، به معنای پنهان کردن و نگه داری کالایی ضروری با هدف افزایش قیمت آن است. این کار، که در قانون و شرع نیز جرم محسوب می شود، موجب ایجاد اختلال در عرضه و تقاضا و افزایش قیمت محصولات می شود.

در قانون اساسی کشور، احتکار به عنوان یک جرم اقتصادی شناخته شده است و مجازات آن برای افراد ذی ربط، جزای نقدی معادل دو تا ده برابر ارزش کالای احتکار شده و تا 72 ضربه شلاق است.

همچنین، در اسلام نیز احتکار حرام است و در برخی روایات، احتکار کننده را «لعنت شده» معرفی کرده است.

تاثیر احتکار بر بازار و ذکر مثال در بازار لوازم یدکی

با احتکار آشنا شدیم، حال باید تاثیرات آن را بر شماریم. این عمل اثرات مخرب و منفی زیادی بر بازار دارد. از جمله این تأثیرات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. افزایش قیمت محصولات به دلیل عرضه کم
2. کاهش کیفیت محصولات به دلیل کاهش رقابت
3. ایجاد رانت و فساد بزرگتر به واسطه احتکار

محتکران با جمع آوری و انبار کردن لوازم یدکی، عرضه این محصولات را محدود می کنند و در نتیجه به واسطه قانون عرضه و تقاضا، قیمت را افزایش می دهند. برای مثال در بازار لوازم یدکی کیا و هیوندای در سال های 1400 الی 1401، احتکار موجب افزایش قیمت لوازم یدکی این محصولات شده بود. به عنوان مثال، قیمت یک دیسک ترمز کیا اسپورتیج در سال 1400، حدود 2 میلیون تومان بود، اما در سال 1401 به دلیل عرضه بسیار محدود و تقاضای بالا به دلیل مصرفی بودن آن، با قیمت بیش از 6 میلیون تومان به فروش می رسید!

راهکار جلوگیری از بروز احتکار

حال که با نمونه های بارز این عمل آشنا شدیم، باید ببینم برای جلوگیری از بروز احتکار و تاثیرات منفی آن، چه اقداماتی باید انجام شود. برخی از متخصصین راهکارهای کلی زیر را برای جلوگیری از احتکار ارائه داده اند:

تشدید نظارت بر بازار : دولت می تواند (البته اگر بخواهد) با تشدید نظارت بر بازار، از احتکار لوازم یدکی جلوگیری کند. همچنین، باید با ایجاد سیستم نظارتی جامع و مبتنی بر گزارش مردمی و پیگیری آنها، از مردم بخواهد، در صورت مشاهده این پدیده، از طریق آن سیستم به مراجع قانونی گزارش دهند.

برخورد قاطع با متخلفان : جریمه و مجازات سنگین می تواند از تکرار این پدیده جلوگیری کند. مراجع ذی ربط باید با محتکران و گرانفروشان ، مطابق با قانون برخورد قاطع کنند تا از این طریق، از افزایش قیمت محصولات و بروز این چنین اتفاقات جلوگیری شود.

افزایش آگاهی مردم از مضرات احتکار : همچنین، می توان با افزایش آگاهی مردم از مضرات احتکار به واسطه آموزش در سنین پایین و همچنین فرهنگ سازی در جامعه، از آن ها خواست که در صورت مشاهده این پدیده، آن را به مراجع قانونی گزارش دهند.

شناسایی و جلوگیری از ایجاد لابی ها و رانت در سفارش گذاری : برای رسیدن به یک جامعه درست و اقتصاد سالم، باید عموم اقشار از شرایط یکسان برخوردار باشند؛ در غیر این صورت با ایجاد لابی و رانت در هر سطحی، شاهد بروز فساد های مختلفی خواهیم بود. برای مثال در بازار لوازم یدکی، نقش اصلی و تعیین کننده قیمت با محتکران قانونی است! یعنی آن دسته از افرادی که با رانت و سفارش های کلان خارج از عرف اقدام به احتکار می کنند که دقیقا نقش این افراد بر بازار است که تعیین کننده قیمت هر قطعه می شود! به هر حال اگر به هر طریقی بتوان دست این افراد را از بازار کوتاه کرد، می شود امید داشت که وضعیت بازار به حالت عادی و نرمال بازخواهد گشت.

علاوه بر اقدامات کلی که در بالا ذکر شد، راهکارهای عملی دیگری نیز برای جلوگیری از احتکار در بازار لوازم یدکی وجود دارد. از جمله:

ایجاد انبار مرکزی دولتی برای لوازم یدکی:

دولت اگر بخواهد می تواند! با حمایت برای ایجاد انبار مرکزی برای لوازم یدکی، از احتکار این محصولات جلوگیری کند. این انبار می تواند به عنوان منبع تامین لوازم یدکی برای بازار عمل کند و از این طریق، عرضه این محصولات را افزایش دهد.

حمایت از تولیدکنندگان داخلی لوازم یدکی:

دولت در صورت تمایل می تواند با حمایت از تولیدکنندگان لوازم یدکی کیا و هیوندای داخلی مانند ایران یدک سنتر، از وابستگی کشور به واردات این محصولات بکاهد. این امر می تواند از احتکار لوازم یدکی وارداتی جلوگیری کند.

توسعه فرهنگ مصرف بهینه:

توسعه فرهنگ مصرف بهینه، می تواند از افزایش تقاضا برای لوازم یدکی جلوگیری کند. در این صورت، نیاز کمتری به تولید و واردات قطعات یدکی وجود خواهد داشت و در نتیجه، احتکار این محصولات نیز کمتر خواهد شد.

همانطور که دیدیم احتکار مخصوصا در بازار لوازم یدکی کیا و هیوندای، قطعا یک پدیده شوم است که موجب افزایش قیمت این محصولات و نارضایتی مردم می شود. اخبارها و مثال هایی نیز مبنی بر وجود دائمی سایه ی احتکار بر بازار نیز ذکر شد تا بعدها مسئولین مرتبط ادعایی تحت عنوان اینکه ما نمی دانستیم یا اطلاع نداشتیم نکنند؛ حال باید به امید آن روز نشست که اقدامات گفته شده و اقداماتی که با اندکی تامل می توان به مطالب بالا اضافه کرد را به صورت یکپارچه انجام دهند تا دیگر شاهد بروز این قبیل اتفاقات نه در بازار لوازم یدکی و نه در دیگر بازارها باشیم.

پایان رپورتاژ آگهی