سونوگرافی و سی تی اسکن دو روش تصویربرداری پزشکی هستند که توسط پزشک معالج برای تشخیص نوع بیماری برای افراد تجویز می‌شود. اما فرق سونوگرافی و سی تی اسکن در چیست؟ آیا این دو نوع تصویربرداری پزشکی ارجعیتی نسبت به یکدیگر دارند؟ آیا می‌توان برای هر کدام از آن‌ها معایب و مزایایی در نظر گرفت؟
اکثر افراد بر این باور هستند که سونوگرافی و سی تی اسکن تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند، در صورتی که این دو روش، تفاوت‌هایی اساسی با یکدیگر دارند که دانستن آن‌ها به شناخت بهتر این دو روش کمک می‌کند. بنابراین در ادامه با ما همراه باشید تا تفاوت‌های این دو روش تصویربرداری را با هم مقایسه کنیم.
فرق سونوگرافی و سی تی اسکن در چیست؟
این دو دستگاه تصویربرداری، بین پزشکان بسیار محبوب هستند. زیرا با استفاده از تصاویر این دو دستگاه، می‌توان بیماری‌های مختلف را تشخیص داده و در جهت بهبود آن‌ها تلاش کرد.
در گذشته، بسیاری از افراد به علت تشخیص دیرهنگام بیماری، جان خود را از دست می‌دانند. اما با روی کار آمدن دستگاه‌های مختلف تصویربرداری، امکان تشخیص به موقع بیماری برای پزشکان مهیا شد. البته این دستگاه‌ها تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که در ادامه فرق سونوگرافی و سی تی اسکن را باهم بررسی خواهیم کرد.
خطرات انجام سونوگرافی و سی تی اسکن
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که آیا دستگاه سونوگرافی اشعه دارد یا خیر؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال کافی است کمی به افرادی که این روش تصویربرداری را انجام می‌دهند دقت کنید.
اگر به یک مرکز تصویربرداری مراجعه کرده باشید، زنان باردار بسیاری را می‌بینید که برای انجام سونوگرافی به آن مرکز مراجعه کرده‌اند. از این موضوع می‌توان نتیجه گرفت که دستگاه سونوگرافی هیچ گونه اشعه‌ای ندارد. چراکه اگر خطرناک بود، هیچ وقت یک پزشک آن را برای زنان باردار تجویز نمی کرد.
دستگاه‌های سونوگرافی یا همان اولتراسوند برای تصویر برداری از بافت‌های بدن، از امواج فراصوت استفاده می‌کنند. این امواج توسط انسان شنیده نمی‌شوند و هیچ گونه خطری برای انسان ندارند. به همین علت است که برای بررسی جنین از این روش کمک می‌گیرند. البته این موضوع نیز نباید باعث شود که بی‌دلیل برای انجام سونوگرافی به مراکز تصویربرداری مراجعه کنیم.
دستگاه سونوگرافی مجهز به یک مبدل است که توسط سونوگرافیست برروی پوست بدن حرکت داده می‌شود تا امواج به داخل بدن فرستاده شود. امواج بعد از برخورد با بافت‌های بدن مجدد از طریق همان مبدل برای تفسیر به دستگاه بازمی‌گردد.
در مقابل، دستگاهCT اسکن دارای اشعه است. به همین دلیل برای زنان باردار و کودکان انجام این روش تصویربرداری پزشکی، تجویز نمی‌شود. برای انجام سی تی اسکن باید روی یک تخته متحرک دراز بکشید. در ادامه دستگاه تصویربرداری باتوجه به اطلاعاتی که به آن داده شده است، حول محل مورد نظر حرکت کرده تا تصویر را ایجاد کند. جدا از مسئله اشعه، باید بیان کنیم برای انجام تصویربرداری از بعضی بافت‌ها با دستگاه سی تی اسکن، لازم است مواد خاصی به بدن تزریق شود.
این مواد مانند نشانگرهایی عمل می‌کنند تا دقت تصاویر گرفته شده افزایش یابد. اما باید در نظر گرفته شود گاهی بعضی افراد به این ماده تزیق شده حساسیت دارند و ممکن است دچار واکنش‌های آلرژیک شوند.
قابلیت تصویربرداری سونوگرافی و سی تی اسکن از بافت های مختلف
سونوگرافی برای تصویربرداری از بافت‌های مختلفی به کار می‌رود، اما باید بدانید در تصویربرداری از بافت‌های استخوانی یا اندام‌هایی که دارای فضای خالی هستند مانند معده و روده‌ها، کاربرد چندانی ندارد. بنابراین در این موارد، پزشک انجام سی تی اسکن را توصیه می‌کند. برخی از بافت‌های بدن که می‌توان با دستگاه اولتراسوند به بررسی آن‌ها پرداخت:
- تصویربرداری از جنین در دوران بارداری
- قلب
- رگ‌های خونی
- چشم
- مغز
- سینه یا بیضه
- تصویربرداری از اعضای داخلی بدن مانند کلیه‌ها، کبد و تخمدان‌ها
- تومور
- شناسایی منابع درد شکم
- شناسایی سنگ کیسه صفرا
دستگاه سی تی اسکن قادر است به طور همزمان از بافت‌های نرم، استخوانی و عروق خونی باکیفیت بالا، تصویربرداری کند. این تصاویر توسط کامپیوتر و برنامه‌های مخصوص با وضوح بالا تنظیم می‌شوند تا در دسترس کادر پزشکی قرار بگیرند.
با این تصاویر، پزشک بیماری را تشخیص داده و فرد را برای شروع درمان راهنمایی می‌کند. برای مثال برای غربالگری انواع خاصی از تومورهای سرطانی و یافتن ناهنجاری‌های مختلف در نواحی گوناگون بدن از سی تی اسکن استفاده می‌کنند. زیرا این نوع تصویربرداری پزشکی می‌تواند از زوایای مختلف از بافت‌های بدن تصاویر باکیفیتی تهیه کند.
برخی از کاربردهای دستگاه CT:
- تصویربرداری از شکستگی‌های پیچیده استخوان
- عکسبرداری از اسکلت و سایر ساختارهای بدن
- عسکبرداری از مفاصل فرسایش یافته یا تومورهای استخوانی
- تصویربرداری از شکم برای شناسایی تومورها یا ضایعات
- تصویربرداری از قلب برای تشخیص ناهنجاری‌ها
- سی تی اسکن سر برای تشخیص تومورها یا سایر مشکلات
- سی تی اسکن ریه‌ها یا سیستم عروقی برای تشخیص لخته‌های خون، تجمع مایعات یا سایر مشکلات
هزینه و زمان انجام سی تی اسکن و سونوگرافی
معمولاً هزینه انجام سونوگرافی کم‌تر از سی تی اسکن است، زیرا انواع مختلف دستگاه های سونوگرافی در بیشتر مراکز تصویربرداری پزشکی در دسترس هستند. زمان انجام سی تی اسکن کوتاه‌تر از انجام سونوگرافی‌های مختلف است.
به طور میانگین می‌توان گفت انجام سونوگرافی 15 دقیقه و انجام سی تی اسکن 5 دقیقه زمان لازم دارد. لازم به ذکر است زمان آماده شدن، پاسخ هر کدام از انواع تصویربرداری به مرکز تصیربرداری وابسته است.
دقت تصاویر گرفته شده
دقت تصاویر گرفته شده در سونوگرافی به میزان دقت و مهارت سونوگرافیست و دستگاه مورد استفاده، وابسته است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت در سونوگرافی خطای انسانی دخیل است. اما در سی تی اسکن تصاویر بادقت بسیار بالایی توسط دستگاه‌های حساس گرفته می‌شوند که انسان هیچ گونه دخالتی در دقت تصاویر ندارد. به همین علت است که پزشکان معمولاً بعد از تشخیص بیماری به وسیله سونوگرافی، انجام یک روش دیگر تصویربرداری را برای اطمینان از نتیجه به دست آمده توصیه می‌کنند.
دستگاه‌های سی تی اسکن می‌توانند اطلاعات کاربردی و بسیار مفیدی مانند خونریزی‌های مغزی و لخته‌های ایجاد شده در نواحی مختلف بدن را با کیفیت بالا و خطای نزدیک به صفر در اختیار پزشک قراردهند.
لازم به ذکر است سونوگرافی و سی تی اسکن، هر دو نسبت به دستگاهی مانند ماموگرافی که از اشعه ایکس برای تصویربرداری استفاده می‌کند، ارجعیت دارند. زیرا تصاویر باکیفیت‌تری را از اندام‌های بدن ارائه می‌دهند. اگر می خواهید بیشتر در مورد فرق سونوگرافی و ماموگرافی بدانید، این مطلب از خبرفوری را مطالعه کنید.
کلام پایانی
فرق سونوگرافی و سی تی اسکن را در قالب چهار دسته بندیِ خطرات انجام سی تی اسکن و سونوگرافی، قابلیت تصویربرداری از بافت‌های مختلف، هزینه و زمان انجام سی تی اسکن و سونوگرافی و دقت تصاویر گرفته شده بررسی کردیم.
در خصوص ارجعیت داشتن این دو نوع تصویر برداری باید بیان کنیم هیچ کدام از این دو روش بر دیگری ارجعیت نداشته و هر دوی آن‌ها دارای کاربردها و مزایای خاص خود هستند. علم پزشکی بسیاری از پیشرفت‌های خود را مدیون کشف این دستگاه‌های تصویربرداری است. البته باید بیان کنیم کیفیت این دستگاه‌ها نیز بسیار مهم می باشد.
پایان رپورتاژ آگهی
