چهار ماه از این ماهها به ماههای حرام مشهور است که عبارتند از: رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم.
همچنین به ماه های شوال، ذیقعده و ذیحجه ماههای حج می گویند.
مبدأ ماههای قمری و ماههای شمسی، هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به مدینه است. اولین ماه قمری محرم و آخرین آن ذیحجه است، تعداد روزهای ماههای قمری در مجموع 354 روز است که حدود 10 یا 11 روز از تعداد روزهای سال شمسی کمتر است چون در ماههای قمری، یک ماه، 30 روز است و ماه دیگر 29 روز.
هنگام دیدن هلال ماه نو، خواندن دعاهای هلال مستحب است، و از همه بهتر دعای 43 صحیفه کامله سجادیه است. اما اگر امکان خواندن این دعا نباشد، بهتر است که سه مرتبه « الله اکبر » و سه مرتبه « لا اله الا الله » بگوییم و در روز اول هر ماه دو رکعت نماز بگذاریم و در رکعت اول بعد از حمد سی مرتبه توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سی مرتبه « انا انزلنا » (سوره قدر) را بخوانیم و بعد از نماز صدقه بدهیم که موجب سلامتی ما در آن ماه خواهد شد.
ماههای گاه‌شماری هجری قمری در هر سال ۱۲ عدد بر اساس ماه هلالی است که ۲۹روزه یا ۳۰روزه هستند. ماه هلالی یک دور چرخش کره ماه بر مدار خود مابین فاصله زمانی مشاهده دو هلال ماه است که طول متوسط آن ۲۹٬۵۳۰۵۹ روز (۲۹روز و ۱۲ساعت و ۴۴دقیقه و ۲٬۷۸ثانیه) می‌باشد. باتوجه به طول سال قمری حقیقی (مجموع ۱۲ماه هلالی) برابر ۳۵۴٬۳۶۷۰۸ روز (۳۵۴روز و ۸ساعت و ۳۵٬۷۱۲ثانیه)، سال تقویمی آن ۳۵۴روزه (در سالهای عادی) یا ۳۵۵روزه (در سالهای کبیسه) است.
در تقویم قمری هلالی تعداد روز ماهها ترتیب خاصی ندارد و حداکثر تا ۴ ماه ۳۰روزه و ۳ ماه ۲۹روزه نیز احتمال دارد پشت سر هم بیایند. اما در تقویم قمری قراردادی ماههای فرد ۳۰روزه و ماههای زوج ۲۹روزه تعیین شده و ماه آخر در سالهای کبیسه ۳۰روزه می‌باشد.
روز اول هر ماه در این گاه‌شماری معمولاً بر اساس مشاهده یا پیش‌بینی مشاهده‌پذیری هلال ماه نو در شامگاه روز ۲۹ یا ۳۰ ماه قبل، که آن را استهلال می‌نامند، تعیین می‌شود. این گاه‌شماری باتوجه به شیوه‌های مختلف تعیین اول ماه و تعداد روزهای ماه هر سال با عناوین گاه‌شماری هجری قمری هلالی، قراردادی و ام‌القری شناخته می‌شود.
مناسبات ماه های قمری
معانی ماههای قمری (رجب، شعبان و …) چیست؟
در واژه‌هایی که از گذشته‌های دور – در هر زبانی – باقی مانده در تمام موارد نمی‌توانیم دلیلی قطعی برای نام‌گذاری بیابیم، اما با این وجود و در راستای پرسش، به علل نام‌گذاری ماههای عربی، بنابر آنچه در یکی از کتاب‌های تاریخی بیان شده می‌پردازیم:
1. ماه محرم؛ آغاز سال قمری است و آن‌را از این جهت محرّم نامیدند که در اثناى آن، جنگ و غارت حرام بود.
2. ماه صفر را از این جهت صفر نامیدند که در این ماه بازارهایى در یمن بپا می‌شد که آن‌را صفرى می‌گفتند و از آن‌جا آذوقه می‌گرفتند و هر کسی به بازار نمی‌رسید از گرسنگى می‌مُرد.
نابغه ذبیان می‌گوید: «من بنى ذبیان را از گردش و استفاده از محصولات بهاری در ماه‌هاى صفر منع کرده‌ام». همچنین می‌گویند: صفر را از آن جهت صفر گفتند که در اثناى این ماه، شهرها از مردم خالى می‌شد و مردم آن‌جا براى جنگ بیرون می‌رفتند و این را از صفر به معناى خالى گرفته‌اند.
3 و 4. ربیع الاول و ربیع الثانی: سبب این نام‌گذاری آن است که مردم و حیوانات از محصولات بهاری استفاده می‌نمایند. اگر کسی بگوید: ربیع الاول همواره در بهار نیست، در پاسخ گوییم: ممکن است این نام هنگامی که ربیع الاول و ربیع الثانی مقارن بهار بوده بر آنها اطلاق شده است، سپس این عنوان برای آنها باقی مانده و در فصل‌های دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت.
5 و 6. پس از آن جمادى اول و جمادى دوم است؛ از آن جهت که در وقت نام‌گذاری این دو ماه آب، یخ می‌بسته است؛ زیرا آنها نمی‌دانسته‌اند که زمان گرما و سرما تغییر می‌یابد و ماه آن عوض می‌شود.
7. ماه رجب را از آن‌رو رجب گفتند که از آن بیمناک بودند و رجب به معناى بیم داشتن است؛ شاعر گوید: «فلا تَهَیَّبْها و لا ترجبها»؛ نه از آن بترس و نه بیم داشته باش.
8. آن‌گاه ماه شعبان است و این نام از آن جهت است که مردم در این ماه به گروه های متعدد تقسیم شده و بر سر آب‌هاى خویش و برای غارت می‌رفته‌اند و شعبان و انشعاب از یک ریشه به معنای دسته دسته شدن است.
9. ماه رمضان، به مناسبت آن که در وقت نام‌گذاری، ماه از شدت گرما زمین داغ بوده و رمض به معنای شدت گرما است.البته در روایات اهل بیت «رمضان» به عنوان یکی از اسامی خداوند معرفی شده و در همین راستا امام باقر می‌فرماید: «…بگوئید: ماه رمضان به اضافه ماه بر رمضان؛ یعنی ماه خدا…»؛
10. ماه شوال، به مناسبت آن که در اثناى آن شتر دُم خود را از شدت شهوت بلند می‌کرد و شوال به معناى بلند کردن است و عرب‌ها این را به فال بد گرفته عروسى در شوال را خوش نداشتند.
11. ذو القعده به مناسبت آن که در اثناى آن از جنگ و غارت فرو مینشستند و قعده به معناى نشستن است.
12. ذو الحجة به مناسبت این‌که حج در اثناى آن بود.
مناسبتهای مذهبی ماههای قمری
مناسبتهاى ماه محرّم
روز
مناسبت
سال
۱
آغاز سال هجرى قمرى
۱
يورش ابرهه به مكه معظمه براى نابودى كعبه
۵۳ قبل هجرت
۱
محاصره شدن پيامبر(ص) و بنى هاشم در شعب ابى طالب
۷ بعثت
۱
سريه ابوسلمه بن عبد الأسد
۴ هـ
۱
فرمان پيامبر(ص) براى دريافت زكات
۹ هـ
۱
وفات محمد بن حنفيه فرزند اميرالمؤمنين على (ع)
۸۱ هـ
۲
رسيدن امام حسين (عليه السلام) به كربلاء
۶۱ هـ
۳
ورود لشکر عمر بن سعد به سرزمين كربلاء
۶۱ هـ
۳
آغاز سريه عبدالله بن اُنيس
۶ هـ
۷
منع امام حسين (ع) از آب
۶۱ هـ
۷
نامه عبيدالله بن زياد به عمر بن سعد مبنى بر سختگيرى بر امام حسين(ع)
۶۱ هـ
۸
ديدار امام حسين(ع) با عمر بن سعد
۶۱ هـ
۸
ورود امام محمد تقى(ع) به بغداد، بنا به درخواست معتصم عباسى
۲۲٠ هـ
۹
امتناع حضرت عباس(ع) و برادرانش از پذيرش امان نامه دشمن
۶۱ هـ
۹
فرمان حمله عمومى به خيام امام حسين(ع) از سوى عمر بن سعد
۶۱ هـ
۹
تاسوعا
۶۱ هـ
۱٠
آغاز غزوه ذات الرّقاع
۵ هـ
۱٠
وقوع سريه قُرطاء
۶ هـ
۱٠
عاشورا ـ واقعه جانگداز كربلا ـ شهادت امام حسين واهل بيت و اصحاب ايشان (ع)
۶۱ هـ
۱٠
كشته شدن عبيد الله بن زياد بدست ابراهيم بن مالك اشتر
۶۷ هـ
۱٠
جنايات سپاه عمر بن سعد، در عصر عاشورا (دهم محرم)
۶۱ هـ
۱٠
قتل عبيدالله بن زياد به دست سپاهيان مختار ثقفى
۶۷ هـ
۱٠
وفات بشر حافى
۲۲۶ هـ
۱۱
اسارت بازماندگان شهداى كربلا (ع) از كربلاء به كوفه
۶۱ هـ
۱۲
شهادت امام چهارم شيعيان زين العابدين (ع) بنا به روايتى
۹۵ هـ
۱۲
رسيدن اسراء امام حسين (ع) به كوفه
۶۱ هـ
۱۳
دفن امام حسين (ع) و باقى شهداء کربلا
۶۱ هـ
۱۳
واقعه حره
۶۳ هـ
۱۳
شهادت عبدالله بن عفيف ازدى
۶۱ هـ
۱۳
تدفين پيكرهاى مقدس شهيدان كربلا
۶۱ هـ
۱۵
آغاز غزوه كُدر
۶۱ هـ
۱۵
وقوع غزوه خيبر
۷ هـ
۱۵
ورود نمايندگان طايفه (نخع) به مدينه و پذيرش دين اسلام
۱۱ هـ
۱۶
هجوم مسلمانان به دمشق
۱۴ هـ
۱۶
تدوين تاريخ اسلامى
۱۶ هـ
۱۹
حركت كاروان اسيران كربلا به طرف شام
۶۱ هـ
۲۲
ورود امام على بن ابى طالب(ع) به صفين، جهت نبرد با سپاه معاويه
۳۷ هـ
۲۳
تخريب بارگاه حرم امامين عسكريين (ع) توسط وهابيان به وسيله جاسازى بمب در حرم
۱۴۲۷ هـ
۲۵
شهادت امام زين العابدين (ع)
۹۵ هـ
۲۶
شهادت سيد على بن حسن مثلث از احفاد امام حسن مجتبى (ع) در زندان منصور دوانقى
۱۴۹ هـ
۲۸
ورود امام محمد تقي (ع) به بغداد، بنا به درخواست معتصم عباسى
۲۲٠ هـ
مناسبتهاى ماه صفر
روز
مناسبت
سال
۱
ورود كاروان اسراء اهل بيت حضرت امام حسين (ع) به شام
۶۱ هـ
۱
مسلمان شدن سه تن از مشركين مكه
۸ هـ
۱
وقوع جنگ صفين
۳۷ هـ
۳
شهادت حضرت زيد فرزند امام زين العابدين (عليه السلام)
۱۲۱ هـ
۳
ولادت امام محمد باقر (عليه السلام) بنا به روايتى
۵۷ هـ
۵
شهادت حضرت رقيه دختر امام حسين (عليه السلام) در شام
۶۱ هـ
۷
ولادت امام موسى كاظم (عليه السلام)
۱۲۸ هـ
۷
شهادت امام حسن (عليه السلام) بنا به روايتى
۵٠ هـ
۸
شهادت اويس قرنى
۳۷ هـ
۸
درگذشت سلمان فارسى
۳۶ هـ
۸
شكنجه و آزار ابن زيّات، به دستور متوكل عباسى
۲۳۳ هـ
۹
شهادت عمار بن ياسر
۳۷ هـ
۹
وقوع جنگ نهروان
۳۸ هـ
۱۴
شهادت محمد بن ابى بكر
۳۸ هـ
۱۷
شهادت امام رضا (عليه السلام) بنا به روايتى
۲٠۳ هـ
۲٠
اربعين امام حسين (عليه السلام) و زيارت قبر آن حضرت از سوى جابر بن عبدالله انصارى
۶۱ هـ
۲٠
فاجعه بئر معونه و كشته شدن مبلغان اسلامى
۳ هـ
۲۷
مأموريت اسامة بن زيد براى تجهيز سپاه اسلام جهت نبرد با روميان
۱۱ هـ
۲۷
كشته شدن اسود عنسى، به تدبير فرماندار يمن
۱۱ هـ
۲۸
وفات پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله)
۱۱ هـ
۲۸
شهادت امام حسن مجتبى (عليه السلام)
۵٠ هـ
۲۸
درگذشت موسى بن بغا
۲۶۴ هـ
۳٠
توطئه سران قريش براى كشتن پيامبر (ص)
۱ هـ
۳٠
شهادت امام رضا (عليه السلام)
۲٠۳ هـ
مناسبتهاى ماه ربيع الاوّل
روز
مناسبت
سال
۱
هجرت رسول اکرم (ص) به مدينه
۱۳ بعثت
۱
ليلة المبيت (شبى كه امیرالمؤمنین (ع) در جاى پيامبر اكرم (ص) خوابيد)
۱۳ بعثت
۱
نزول آيه اى در شأن امام على بن ابيطالب (ع)
۱ هـ
۱
سريه عبيدة بن حارث
۲ هـ
۳
وفات محمد بن احمد بن موسى مبرقع در قم
۳۱۵ هـ
۳
تخريب كعبه با منجنيق توسط يزيد بن معاويه
۶۴ هـ
۴
حركت پيامبر (ص) از غار ثور به سوى مدينه
۱ هـ
۵
وفات حضرت سكينه دختر امام حسين (ع)
۱۱۷ هـ
۸
شهادت امام حسن عسكرى (ع)
۲۶٠ هـ
۹
شروع امامت امام زمان حضرت مهدى (عج)
۲۶٠ هـ
۱٠
وفات عبدالمطلب جد پيامبر اكرم (ص) در ۸ سالگى پيامبر
۴۵ قبل‌هجرت
۱٠
ازدواج پيامبر اكرم (ص) در سن ۲۵ سالگى با حضرت خديجه (س)
۲۸ قبل‌هجرت
۱۲
ولادت پيامبر اکرم (ص) بنا بر روايت اهل سنت
عام الفيل
۱۲
ورود پيامبر اكرم (ص) به منطقه قبا در مدينه
۱ هـ
۱۲
قيام مختار بن ابى عبيده ثقفى در كوفه به خونخواهى امام حسين(ع)
۶۶ هـ
۱۵
سريه حمزة بن عبدالمطلب (ع)
۲ هـ
۱۵
وفات اعمش كوفى
۱۴۸ هـ
۱۷
ولادت پيامبر اکرم (ص)
عام الفيل
۱۷
ولادت امام صادق (ع)
۸۳ هـ
۲۲
غزوه بنى نضير
۴ هـ
۲۳
ورود حضرت فاطمه معصومه (س) دختر امام موسى كاظم (ع) به شهر قم
۲٠۱ هـ
۲۵
غزوه دومة الجندل
۵ هـ
۲۶
صلح امام حسن مجتبى (ع) باشكوهترين نرمش قهرمانانه
۴۱ هـ
مناسبتهاى ماه ربيع الثانى
روز
مناسبت
سال
۱
قيام گروه توابين
۶۵ هـ
۴
ولادت حضرت عبدالعظيم حسنى (ع) از احفاد امام حسن مجتبى (ع) مدفون در شهر رى
۱۷۳ هـ
۴
غزوه بنى النضير
۴ هـ
۴
غزوه غابه
۶ هـ
۸
شهادت فاطمه زهراء (س) بنا به روايتى
۱۱ هـ
۸
ولادت امام حسن عسكرى (ع)
۲۳۲ هـ
۱٠
شهادت حضرت فاطمه معصومه (س) دختر امام موسى كاظم (ع) در شهر قم
۲٠۱ هـ
۱۲
اضافه شدن ركعات نماز
۱ هـ
۱۳
قتل ابن فرات وزير شيعه مذهب عباسى
۳۱۲ هـ
۱۵
زندانى شدن محمدبن قاسم علوى درنزدمعتصم
۲۱۹ هـ
۲۲
وفات سيد موسى مبرقع فرزند امام جواد (ع) در شهر قم
۲۹۶ هـ
۳٠
وفات زينب بنت خزيمه همسر رسول خدا (ص)
۴ هـ
مناسبتهاى ماه جمادى الاولى
روز
مناسبت
سال
۵
ولادت حضرت زينب (س) دختر اميرالمؤمنين على (ع)
۵ هـ
۵
درگذشت ابوعلى صيرفى كوفى
۲۶۳ هـ
۱٠
آغاز جنگ جمل در حوالى بصره
۳۶ هـ
۱۲
نامه هاى امام على (ع) پس از پيروزى بر اصحاب جمل
۳۶ هـ
۱۳
شهادت حضرت فاطمه زهراء (س) بنا به روايتى
۱۱هـ
۱۵
ولادت امام سجاد زين العابدين (ع) بنا به روايتى
۳۸ هـ
۱۵
كشته شدن ابراهيم بن مالک اشتر و مصعب بن زبير در نبرد با سپاهيان شام
۷۲ هـ
۱۵
شهادت محمد بن ابى بكر
۳۸ هـ
۲۷
شهادت ابو سلمه اسدى
۴ هـ
۳٠
وفات شيخ محمد بن عثمان عمرى (دومين نائب خاص امام زمان حضرت مهدى ـ عج)
۳٠۵ هـ
مناسبتهاى ماه جمادى الثانية
روز
مناسبت
سال
۱
سريه زيد بن حارثه در منطقه قَرَده
۳ هـ
۳
شهادت حضرت فاطمه زهراء (س) بنا به روايتى
۱۱ هـ
۱٠
شهادت جعفر طيار برادر اميرالمؤمنين على (ع)
۸ هـ
۱٠
واقعه موته
۸ هـ
۱٠
عهدنامه امام على (ع) به اهالى نجران
۳۷ هـ
۱٠
وصول سر مقدس زيد بن على (ع) به مصر
۱۲۲ هـ
۱٠
قيام ابن طباطبا در كوفه
۱۹۹ هـ
۱۳
وفات فاطمه (ام البنين) مادر حضرت ابالفضل العباس (ع)
۶۴ هـ
۱۹
آغاز حمل حضرت آمنه (س) به رسول خدا(ص)
۲٠
ولادت حضرت فاطمه زهراء (س)
۵ بعثت
۲۷
شهادت امام هادى (ع) بنا بر روايتى
۲۵۴ هـ
۲۷
درگذشت ابوعبدالله محمد بن خالد طيالسى
۲۵۹ هـ
۲۹
وفات سيد محمد فرزند امام هادى (ع)
۲۵۲ هـ
۳٠
قيام حسين بن محمد علوى بر عليه مستعين عباسى
۲۵۱ هـ
۳٠
وفات زينب بنت خزيمه، همسر رسول خدا (ص)
۴ هـ
مناسبتهاى ماه رجب
روز
مناسبت
سال
۱
ولادت امام محمد باقر (ع)
۵۷ هـ
۱
وفات ابن أبى عياش
۱۴٠ هـ
۲
ولادت امام هادى (ع) بنا به روايتى
۲۱۲ هـ
۳
شهادت امام هادى (ع)
۲۵۴ هـ
۵
شهادت ابن سكيت نحوی به دست متوكل خليفه عباسى
۲۴۴ هـ
۵
جنگ يرموک
۱٠
ولادت امام جواد (ع)
۱۹۵ هـ
۱۲
ورود حضرت على (ع) به کوفه و انتخاب آن شهر به عنوان مقر حکومت
۳۶ هـ
۱۳
ولادت امام اميرالمؤمنين على (ع)
۲۳ قبل‌هجرت
۱۴
وفات عباس بن عبدالمطلب
۱۵
وفات حضرت زينب (س) دختر امام اميرالمؤمنين على (ع) (س)
۶۲ هـ
۱۵
شهادت امام جعفر صادق(ع)
۱۵
تغيير قبله مسلمين از بيت المقدس به مكه
۲ هـ
۱۵
ازدواج حضرت على (ع) با فاطمه زهرا(س)
۱۶
قتل مهتدى عباسى
۱۸
وفات حضرت ابراهيم فرزند حضرت محمد (ص)
۱٠ هـ
۲۵
فتح خيبر و کشته شدن مرحب به دست حضرت اميرالمؤمنين على بن ابى طالب (ع)
۷ هـ
۲۵
شهادت امام كاظم (ع)
۱۸۳هـ
۲۶
وفات حضرت ابى طالب (ع) پدر امام اميرالمؤمنين على (ع) بنا به روايتى در مكه معظمه
۱٠ هـ
۲۷
مبعث پيامبر اكرم (ص)
۱۳ قبل‌هجرت
۲۷
معراج پيامبر اكرم (ص)
۱۲ بعثت
۲۸
حركت امام حسين(ع) از مدينه به سوى مكه معظمه
۶٠ هـ
۲۹
غزوه تبوک
۹ هـ
مناسبتهاى ماه شعبان
روز
مناسبت
سال
۲
آغاز غزوه بنى مصطلق
۳
ولادت حضرت سيدالشهداء امام حسين (ع)
۳ هـ
۳
ورود امام حسين(ع) به مكه معظمه
۴
ولادت حضرت ابوالفضل العباس فرزند امام اميرالمؤمنين على (ع)
۲۶ هـ
۵
ولادت امام زين العابدين (ع)
۳۸ هـ
۵
وفات بى بى شهربانو مادر امام زين العابدين (ع)
۳۸ هـ
۱۱
ولادت حضرت على اكبر فرزند امام حسين (ع)
۳۳ هـ
۱۵
ولادت امام زمان حضرت مهدى (عج)
۲۵۵ هـ
۱۵
وفات شيخ على بن محمد سمرى (نائب چهارم امام زمان حضرت مهدى ـ عج)
۳۲۹ هـ
۱۹
غزوه بنى مصطلق
۶ هـ
مناسبتهاى ماه رمضان
روز
مناسبت
سال
۱
نزول كتاب آسمانى (صُحف) بر ابراهيم خليل الله (ع)
۱
وفات سيده نفيسه از نوادگان امام حسن مجتبى (ع)
۲٠۸ هـ
۲
بيعت با امام رضا (ع) به ولايت عهدى
۲٠۱ هـ
۳
نزول كتاب آسمانى (انجيل) بر حضرت عيسى (ع)
۵
ميلاد امام جواد (ع) بنا به روايتى
۶
نزول كتاب آسمانى (تورات) بر حضرت موسى بن عمران (ع)
۶
ارسال ۱۲ هزارنامه از سوى مردم كوفه براى امام حسين (ع) جهت حركت ايشان به سوى عراق
۶
ولايت عهدى امام رضا (ع)
۲٠۱ هـ
۷
وفات ابى طالب (ع) پدر امام اميرالمؤمنين على (ع)
۱٠ هـ
۷
فتح قلعه خيبر به دست امیرالمؤمنین علی (ع)
۷ هـ
۱٠
وفات خديجه بنت خويلد همسر مکرمه پيامبر اسلام (ص)
۳ قبل‌هجرت
۱٠
وصول نخستين نامه كوفيان به امام حسين(ع)
۶٠ هـ
۱۲
نزول كتاب آسمانى (زبور) بر حضرت داود (ع)
۱۲
ايجاد عقد اخوت ميان مهاجرين و انصار توسط پيامبراسلام (ص)
۱هـ
۱۴
شهادت مختار بن ابى عبيد ثقفى
۶۷ هـ
۱۵
ولادت امام حسن مجتبى (ع)
۲ هـ
۱۵
اعزام مسلم بن عقيل به کوفه از سوى امام حسين (ع)
۶٠ هـ
۱۷
وقوع غزوه بدر
۱۷
معراج پيامبر اسلام (ص)
۶ماه‌قبل‌هجرت
۱۷
جنگ بدر كبرى
۲ هـ
۱۹
ضربت خوردن امام اميرالمؤمنين على (ع)
۴٠ هـ
۲٠
عروج حضرت عيسى بن مريم (ع) به آسمان (در شب ۲۱ رمضان)
۲٠
فتح مكه مكرمه به دست پيامبر (ص)
۸ هـ
۲۱
شهادت امام اميرالمؤمنين على (ع)
۴٠ هـ
۲۱
آغاز خلافت امام حسن مجتبى (ع)
۲۱
وفات حضرت موسى بن عمران (ع)
۲۱
به آسمان رفتن حضرت عيسى (ع)
۲۳
شب قدر
۴٠ هـ
۲۳
نزول قرآن كريم
۱۳ قبل‌هجرت
۳٠
غزوه حنين
۸ هـ
مناسبتهاى ماه شوّال
روز
مناسبت
سال
۱
عيد سعيد فطر
۱
هلاكت قوم عاد
۳
غزوه خندق
۵ هـ
۴
شروع غيبت كبرى امام مهدى (عج)
۳۲۹ هـ
۵
حركت حضرت على (ع) به سوى صفين
۵
ورود حضرت مسلم بن عقيل (ع) به كوفه
۶٠ هـ
۶
غزوه حنين
۸ هـ
۷
غزوه احد
۳ هـ
۸
تخريب قبور ائمه بقيع (عليهم السلام)
۱۳۴۴ هـ
۱٠
ورود حضرت امام على بن موسى الرضا (ع) به مرو
۲٠۱ هـ
۱۵
جنگ احد و شهادت حضرت حمزه
۳ هـ
۱۵
وفات حضرت عبدالعظيم حسنى (س) از احفاد امام حسن مجتبى (عليه السلام)
۲۵۲ هـ
۱۵
رد شمس براى حضرت اميرمؤمنين على (ع) در محل مسجد فضيخ معروف به مسجد (ردّ شمس)
۱۵
شهادت حضرت حمزه عموى پيامبر اكرم (ص) در غزوه احد
۳ هـ
۱۵
غزوه بنى قينقاع
۲ هـ
۱۷
غزوه بنى سليم
۱۷
وفات ابى صلت هروى
۲٠۷ هـ
۱۷
غزوه خندق (احزاب)
۵ هـ
۲٠
تبعيد حضرت امام موسى كاظم (ع) از مدينه به عراق
۱۷۹ هـ
۲۵
شهادت امام جعفر صادق (ع)
۱۴۸ هـ
۲۷
وفات سعد بن عبدالله اشعرى قمى
مناسبتهاى ماه ذى القعدة
روز
مناسبت
سال
۱
هبوط حضرت آدم (ع) از بهشت به زمين
۱
ميقات حضرت موسى بن عمران (ع) در كوه طور
۱
غزوه حديبيه
۶ هـ
۱
ازدواج پيامبر(ص) با زينب بنت جَحش
۵ هـ
۱
وفات جعفر بن محمد حسنى
۳٠۸ هـ
۱
ولادت حضرت فاطمه معصومه (س)
۱۷۳ هـ
۵
تجديد بناى پايه هاى كعبه توسط ابراهيم (ع) و فرزندش اسماعيل (ع)
۱۱
ولادت حضرت امام على بن موسى الرضا (ع)
۱۴۸ هـ
۱۳
آغاز قيام حسين بن على (معروف به شهيد فخّ)
۱۶۹ هـ
۱۵
قتل عام بنى اميه در شام توسط سپاهيان بنى عباس
۱۳۲ هـ
۱۷
تبعيد امام موسى كاظم (ع) از مدينه به عراق
۱۷۹ هـ
۲۳
غزوه بنى قريظه
۵ هـ
۲۳
مرگ زبير بن بكار قرشى
۲۵۶ هـ
۲۳
شهادت حضرت امام على بن موسى الرضا (ع) بنا بر روايتى
۲٠۳ هـ
۲۵
روز دحو الارض (پهن شدن زمين از زير خانه كعبه)
۲۵
خروج امام رضا (ع) از مدينه به خراسان
۲٠٠ هـ
۲۵
ولادت محمد بن ابى بكر
۱٠ هـ
۲۵
كشته شدن ابراهيم باخمرى
۱۴۵ هـ
۲۵
تأسيس بناى كعبه معظمه توسط حضرت آدم (ع)
۲۵
خروج پيامبر اكرم (ص) از مدينه به قصد آخرين حج (حجة الوداع)
۱٠ هـ
۲۵
ولادت حضرت ابراهيم (ع) و حضرت عيسى بن مريم (ع)
۲۵
مرگ حسن بن سهل
۲۳۵ هـ
۲۶
ولادت محمد بن ابى بكر
۱٠ هـ
۲۸
فتح شهر فِحْل به دست مسلمانان
۱۴ هـ
۲۹
اعدام شلمغانى كذاب در عصر غيبت صغرى
۳۲۲ هـ
۳٠
مرگ يزيد بن وليد
۱۲۶ هـ
۳٠
شهادت حضرت امام محمد تقى جواد (ع)
۲۲٠ هـ
مناسبتهاى ماه ذى الحجّة
روز
مناسبت
سال
۱
تولد حضرت ابراهيم خليل الله
۱
ازدواج امام اميرالمؤمنين على (ع) با حضرت فاطمه زهرا (س)
۲ هـ
۳
ورود رسول اكرم (ص) به مكه مكرمه در سفر حجت الوداع
۱٠ هـ
۳
اعزام امام على (ع) به جاى ابوبكر براى ابلاغ سوره برائت در مراسم حج از سوى پيامبر (ص)
۹ هـ
۵
شهادت امام محمّد تقى (ع) بنابر روايتى
۲۲٠ هـ
۶
وارد كردن امام موسى كاظم (ع) به زندان بصره
۱۷۹ هـ
۷
شهادت امام محمد باقر (ع)
۱۱۴ هـ
۸
يوم التروية و آغاز مراسم حج
۸
خروج كاروان حضرت امام حسين (ع) از مكه معظمه به سوى كوفه
۶٠ هـ
۸
نخستين حج حضرت ابراهيم (ع) و حضرت اسماعيل (ع)
۸
استقرار مراسم حج در ذى حجّه
۱٠ هـ
۸
وارد كردن امام موسى كاظم (ع) به زندان بصره
۱۷۹ هـ
۸
واقعه فخّ و شهادت حسين بن على بن حسن
۱۶۹ هـ
۹
روز عرفه
۹
شهادت مسلم بن عقيل پسر برادر امام على (ع) در كوفه
۶٠ هـ
۹
ماجراى سدّ ابواب و استثناى حضرت على (ع)
۲ هـ
۱٠
عيد قربان
۱۴
معجزه شقّ القمر از پيامبر (ص)
۵ قبل‌هجرت
۱۵
ولادت امام هادى (ع)
۲۱۲ هـ
۱۸
عيد غدير
۱٠ هـ
۱۸
کشته شدن عثمان بن عفان
۳۴ هـ
۱۸
اقدام مردم براى بيعت با حضرت امام على (ع)
۳۵ هـ
۲۲
شهادت ميثم تمار
۶٠ هـ
۲۴
روز مباهله پيامبر اسلام (ص) با نصارى نجران
۹ هـ
۲۴
روز خاتم بخشى امام اميرالمؤمنين على (ع)
۲۵
بيعت با امام اميرالمؤمنين على (ع)
۳۵ هـ
۲۵
روزه حضرت اميرالمؤمنين على (ع) وهمسر و فرزندانش و بخشش سه افطارى به نيازمندان و نزول سوره دهر (هل اتى) درباره ايشان
۲۷
وفات سيد على پسر امام صادق (ع) (صاحب کتاب مسائل على بن جعفر) مدفون در قم
۲۱٠ هـ
۲۹
واقعه حره قيام مردم مدينه به فرماندهى عبدالله بن حنظله وكشتار وغارت آنان توسط سپاهيان يزيد به سركردگى مسلم بن عقبه
