در دهه 50 میلادی، پزشکان به شوخی به پزشکان مغز و اعصاب، متخصصین تشخیص بیماری‌های لاعلاج می‌گفتند. هنگامی که از بسیاری از دانشجویان پزشکی در مورد اینکه چرا تخصص مغز و اعصاب را به عنوان حرفه آینده خود انتخاب نمی‌کنند پرسیده می‌شود، بسیاری از آنها به همین موضوع اشاره می‌کنند که در این شاخه از پزشکی نخواهند توانست درمانی برای بیمارانی که از اختلالات عصبی رنج می‌برند تجویز کنند؛ شاید یکی از دلایل وجود چنین دیدگاهی میان دانشجویان این باشد که آنها تحت نظارت پزشکانی دوره آموزشی خود را به پایان رسانیده‌اند که بیشتر از تمرکز برروی یافتن گزینه‌های درمانی مناسب، برروی یافتن محل دقیق ساختار‌های عصبی متمرکز بوده‌اند. اما بر خلاف چنین موضوعی واقعیت چیز دیگری است؛ زیرا پزشکان متخصص مغز و اعصاب در درمان بیماران نیز توانا می‌باشند و روش‌های درمانی بیماری‌های عصبی، بخصوص در سالهای گذشته، به شکل قابل توجهی پیشرفت داشته‌اند.
پزشکان متخصص مغز و اعصاب معمولاً نظرات تخصصی خود را در اختیار جراحان مغز و اعصاب و جراحان عروق، در رابطه با رسیدگی به اختلالاتی که نیازمند انجام عمل جراحی می‌باشند، قرار می‌دهند؛ با این وجود دست خود آنها نیز از نظر تجویز راهکار‌های درمانی خالی نیست. این متخصصین می‌توانند با تجویز داروهای بسیار قوی و جدید به درمان اختلالاتی مانند سندرم درد پیچیده، اسکلروز چندگانه تحلیل‌برنده یا بیماری پارکینسون بپردازند. همچنین آنها می‌توانند در صورت نیاز به درمان‌های تهاجمی‌تر مانند تجویز دوز بالای داروهای استروئیدی، رقیق‌کننده‌های قوی خون، ایمنی‌درمانی وریدی، پلاسمافرز (برای پاکسازی خون)، تحریک عصب واگ و بسیاری از روش‌های درمانی دیگر روی بیاورند.
متاسفانه هنوز راهکار‌های درمانی موثری برای بسیاری از بیماری‌های عصبی تحلیل‌برنده حاد – و معمولاً کشنده – در دسترس نمی‌باشد؛ این بیماری‌ها شامل اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (بیماری لو گهریگ)، دیستروفی عضلانی، تومور‌های بخصوص مغزی، زوال عقل (به دلیل آلزایمر) و بیماری کروتزفلد – جاکوب می‌باشند. با این وجود همین موضوع باعث می‌شود که تخصص مغز و اعصاب، حوضه هیجان‌انگیزی برای متخصصین و دانشمندان این شاخه از پزشکی به حساب آید. از آنجا که پژوهش‌های بالینی در این زمنیه‌ها به شدت فعال می‌باشند، ممکن است تا زمانی که دانشجویان پزشکی امروز بخواهند دوره آموزش تخصصی‌شان را شروع کنند، راهکار‌های درمانی مناسبی برای این بیماری‌ها مطرح شده باشد
رابطه پزشک و بیمار
در بسیاری از زمینه‌های پزشکی، مانند تخصص سرطان، گاهی بیمارانی با وضعیت حاد به پزشک متخصص ارجاع داده می‌شوند و در فاصله چند ماه تا چند سال جانشان را از دست می‌دهند و پزشک فرصت کافی پیدا نمی‌کند که با این بیماران ارتباط بلند مدت داشته باشد. در تخصص مغز و اعصاب، اکثر اختلالات به شکل قطعی کشنده نیستند و با گذشت زمان باعث ایجاد ناتوانی‌هایی در بیماران می‌شوند؛ اگر هم این بیماری‌ها کشنده باشند، معمولاً سالها طول می‌کشد تا بیماران مبتلا جان خود را از دست بدهند و فرایند مرگ در این موارد بسیار دردناک و طولانی است.
گاهی بیمارانی با اختلالات عصبی حاد به متخصصین مغز و اعصاب ارجاع داده می‌شوند، اما زمانهای دیگر بیماران مبتلا به بیماری‌های به آرامی پیش‌رونده هستند. در تخصص مغز و اعصاب بیش از هر تخصص دیگری، پزشکان با بیماری‌های پیش‌رونده و ناتوان‌کننده روبرو هستند. بیماری که به عنوان بیمار تحت مراقبت پزشک متخصص مغز و اعصاب به حساب می‌آید می‌تواند یک فرد جوان فلج شده باشد، یا یک پیرمرد فرتوت مبتلا به بیماری پارکینسون، یا حتی یک مادربزرگ مبتلا به زوال عقل.
حال همه چیزهایی که در بالا ذکر شد چه معنی می‌توانند برای یک پزشک داشته باشند؟ یک متخصص مغز و اعصاب خوب همیشه با دلسوزی، محبت و صبر با بیمارانش برخورد می‌کند، زیرا برخورد مناسب با بیمار در تخصص مغز و اعصاب به همان اندازه که داشتن اطلاعات و تبحر علمی مهم می‌باشد، حائز اهمیت است. هنگامی که امید زیادی به بهبودی بیمار نیست، این متخصصین صادقانه موضوع را با بیماران و خانواده‌هایشان در میان می‌گذارند و آنها را از اتفاقاتی که ممکن است در آینده بیفتد مطلع می‌سازند. گذشته از همه این موارد، اصلی‌ترین مشکلاتی که بیماران برای رسیدگی به آنها به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه می‌کنند شامل بروز ناگهانی گیجی، ورود تدریجی به وضعیت اغماء یا تشخیص و پیش‌آگاهی مرگ مغزی می‌باشند. از همین رو بیماران معمولاً به دنبال پزشکان مغز و اعصابی هستند که مهربان باشند و به شکایات آنها گوش دهند – بخصوص زمانی که بیمار (یا اهالی خانواده‌اش) از وضعیتی که پیش آمده عصبانی باشند.
داشتن صبر و تحمل، قانون طلایی و اصلی در تخصص مغز و اعصاب می‌باشد. تصمیم‌گیری‌های عجولانه معمولاً تبعات جبران‌ناپذیر به همراه دارند و پزشکان مغز و اعصاب به خوبی به این موضوع واقف هستند؛ از همین رو هنگامی که این متخصصین به بیمارانشان توصیه می‌کنند که صبر کنند تا ببینند چه اتفاقی می‌افتد، بسیاری از همکارانشان در تخصص‌های دیگر تعجب می‌کنند. هنگامی که این متخصصین به درمان اختلالات بخصوصی، مانند سکته حاد مغزی، می‌پردازند، معمولاً تا مشخص شدن علائم بهبودی حاصل از درمان‌های اولیه، اقدام به استفاده از روش‌های درمانی تهاجمی نمی‌کنند.
متخصصین مغز و اعصاب متعهدانه به درمان بیماران خود می‌پردازند و اهمیتی نمی‌دهند که چقدر بهبود در وضعیت آنها کم بوده است. معمولاً پزشکانی که تجربه زیادی در زمینه مغز و اعصاب ندارند باعث ایجاد نا امیدی در بیماران و خانواده‌هایشان می‌شوند، بخصوص در مواردی مانند سرگیجه حاد، ناتوانی بوجود آمده پیروی یک سکته مغزی یا بیماری اسکلروز چندگانه. اما متخصصین مغز و اعصاب این چنین نیستند و می‌دانند امکان بهبودی بیماران با حال وخیم نیز کم می‌باشد و آنها نباید امید آنها و خانواده‌هایشان را نا امید کنند. این ویژگی پزشکان مغز و اعصاب اما صرفاً از روی فهم شخصی در مورد شرایط نیست؛ بلکه پایه کار این متخصصین ترکیبی از آرامش و ابتکار عمل، محبت و واقع‌بینی، توانایی ایجاد ارتباط صحیح و مهارت شنونده بودن باشد.
رابطه صمیمانه‌ای که میان پزشک و بیمار وجود دارد باعث می‌شود که کار به عنوان یک پزشک متخصص مغز و اعصاب حرفه‌ای لذت‌بخش باشد. با خیرخواهی برای بیمار و درمان بیماری که دارد، شما در واقع به متحد و دوست بیمار تبدیل می‌شوید. به گفته یکی از متخصصین مغز و اعصاب مشغول به کار در بخش خصوصی: همه پزشکان مغز و اعصاب باید بتوانند که سنگ صبور بیمارانشان باشند. ما اینجا هستیم تا به بیمارانمان خدمت کنیم، شک‌ها و نگرانی‌های آنها را صادقانه برطرف کنیم و افرادی باشیم که بیماران بتوانند به آنها تکیه کرده و اعتماد کنند.
یک پزشک متخصص مغز و اعصاب خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
– دوست دارد که مشکلات را به شکل منطقی برطرف کند.
– می‌تواند به درمان بیماری‌هایی بپردازد که درمانشان سخت است و ممکن است به درمان پاسخ ندهند.
– کنجکاو و هوشیار است.
– ارائه خدمت به عنوان مشاور یا رسیدگی به بیمارانی که به او ارجاع می‌شوند را دوست دارد.
– از رسیدگی به بیمارانی که با آنها روابط بلند مدت دارد لذت می‌برد.
امیدوارم که از خوندن این نوشته لذت برده باشید. هر زمانی که نیاز به پزشک مغز و اعصاب داشتید، به وبسایت درمانکده سر بزنید و برای ویزیت حضوری و مشاوره آنلاین، از بهترین نورولوژیست های تهران نوبت بگیرید.
